Matjan Manak Bele'en

 

....Oedin Petot, boedjang van UDKP (Udan Deres Kelonan Penak) itoe bole berkelijaran sepandjang ini moesiem oedjan lebat van betawie....{Artikelen van Mandor de Tjiledoeg Afdeeling, paro taoen 1889}

Si Oedien maimang haibat, ianjah bole bikin satoe bangsa sentausa ataoe mala binasa itoe. Ianjah bole bikin ra'iat matjem semoet en ana kelintji djoemlahnjah, bole djoewa bikin orang tijada mahoe poenja boedjang satoe bidji poen. Iang haibat van Oedin Petot iaitoe ianjah bole kaloewar djikaloe moesiem oedjan sahadja, zonder van moesiem kemaroe. Walawpoen di itoe moesiem kemarau mingsih djoewa ada si Petot. Bae si Oedien mahoepoen itoe si Petot bole goembira loka djikaloe ada itoe si oedjan poen, ja oedjan iang kassie kitaorang seger itoe poen.

...Oedan deres ngelonin matjan bole manak petotbeleken...

Oedjan, bole djahadie kawan iang menjenangkeun toelen ataw bole djahadie satoe moesoeh iang bole bikin kitaorang poenja idoep sebagih sangsaro badan ! Sebagih oerang awak kassie tamsiel en ibarat itoe. Bole perna koweorang masoep angin passal kaoedjanan ? Mistih pernah itoe poen ! Aken tapi koweorang mistih tijada tahoe djikaloe banja matjem oedjan di sakoeliling kitaorang itoe.

En oedjan matjan manak iaitoe oedjan iang aneh toelen itoe. Djikaloe kita orang fikier, apa itoe ianjah poenja oeboengan antara Si Matjan dengen Manak ? Matjan kitaorang soeda tahoe, harimaoe iang poenja koelit loreng, manak iaitoe satoe kata van Djawie iang bole poenja artie sebagih kassie melahirkeun. Djahadie Matjan manak poenja mahfoem sebagih Harimaoe Kassie lahirin ianjah poenja djabang bajie.

Ini hal-echwal banja dikenal sebagih orang2 pesisir oetara Djawa, matjem itoe kawoelo giblig iang dateng Van Kendal itoe poen. Djikaloe van Soerakarto Hadiningrat, mangka orang kassie istila sebagih "Oedan Belek". Belek iaitoe satoe penjakiet mata, iang bole bikin kitaorang poenja matah sebagih mera en ada itoe kotoran selaloe. Mangka ik kassie djoeloek sabagih Oedjan Matjan Manak Beleken itoe poen.

Matjan Manak Beleken....

Oedjan ini bole poenja artie sebagih djikaloe oedjan mingsih toeroen aken tapi ada djoewa sinar mentarie iang moentjoel. Djahadie panas2 aken tapih oedjan. Apatah itoe oedjan bole bikin si okunm iang aken kassie manak tjepet nglairkeun ? Ataoe mala kitaorang bole poenja penjakiet belek djikaloe maen oedjan2 wektoe oedjan belek ? Apaka setla ngalirkeun itoe djabang bajie matjan teroes ianjah beleken ? Zonder ngarti djoewa ik poen !

Iang djelas, kitaorang Bapa en mamieh selaloe kassie larangan kaloewar roema djikaloe itoe oedjan matjan beleken bole terdjadie. Apakah djikaloe oedjan bijasa sahadja bole kaloewar poen ? Jo tijada djoewa itoe, aken tapi kitaorang poenja Bapa en Mamie soeka poera2 tijada tahoe djikaloe kitaorang maen oedjan2an itoe poen. Laen perkara djikaloe itoe oedjan matjan manak itoe, mangka betoel toelen marika kassie hardik kitaorang djikaloe nekat kassie maen oedjan2 an.

Betoelka djikaloe kita nekat kassie maen oedjan belek mangka kitaorang bole djato sakiet boeng ?
Djangan kate oedjan belek, oedjan bijasa sahadja bole masoep angien boeng !
Boekan ik poenja ma'soed apaka lebi parah ataoe matjem manah itoe poen ?
Ja lebi parah..
Matjem mana bole ?

Kowe mistih kassie oeteg iang logiek ja boeng ja, itoe djikaloe satoe conditie dingien tjampoer dengen satoe conditie panas bole bertjampoer djahadie satoe, matjem mana ianjah poenja pengaroeh sama kitaorang poenja kasihatan ? Soeda perna kassie denger "meriang ?" "awakkoe adhem panas?" Doewa kata itoe sahadja soeda bole kassie petoendjoek djikaloe djikalaoe panas en dingin bole satoe oknuum, mangka roesak kitaorang poenja badan poen.

Djahadie koweorang tempoh ini soeda kassie ngartih apa itoe matjan manak poenja belek poen. Djangan sampe koweorang poenja binie bole manak dibawah oedjan, bole beleken nanti koweorang poenja bajie ! Kowe iang mingsih boedjangan mistih kassie tabik sama kitaorang poenja artikelen inih, sebab koweorang soeda ik kassie satoe nasihat iang betoel bagoes poen, sebab koweorang soeda sijap djikaloe satoe arie poenja binie mahoe kassie melahirkeun koweorang poenja bajie.

Koweorang temtoe tijada mahoe poenja bini matjan pan ? Katjoewalie matjan batino matjem setan batino ini. Temtoe sahadja koweorang djoewa tijada soedi poenja bajie iang beleken poen, iang bole kawentar sebagih trachoma poenja penjakiet pan ? Mangkanjah sekali lagih koweoang mistih kassie trimakassie samah ik poen !

Djahadie djikaloe ada itoe oedjan sekaligoes panas djahadie satoe mangka orang van Tegal,Pemalang sampe itoe Kendal bole bilang sebagih "Oedan Matjan Manak", orang Solo van sekitarnjah bole bilang sebagih 'Oedan Belek' mangka di koweorang poenja tempat tinggal apa itoe poen ianjah poenj nama ?

Koeaing!
Bikin anak zonder beleken....